De spin en de wijsheid

Ananse is een mythische spin uit volksverhalen, oorspronkelijk uit Ghana in West-Afrika en door Afrikaanse slaven meegenomen naar Amerika. Kenmerkend voor de verhalen is dat Ananse zijn tegenstanders steeds te slim af is.

 
Ananse, de mannetjesspin, verwonderde zich er eens over hoeveel wijsheid er wel niet in de wereld was. Gierig als hij was, wilde hij alle wijsheid hebben. Hij besloot alle wijsheid te gaan verzamelen. Om die te bewaren voor hemzelf en voor zijn vrienden en nakomelingen.
Hij ging op reis en nam een grote kruik mee. Daarin zou hij de wijsheden die hij onderweg tegenkwam opbergen.
Hij maakte een hele lange wereldreis. In de dorpen die hij tegenkwam, stelde hij de mensen en dieren hele moeilijke vragen. Als hij een slim antwoord kreeg opende hij zijn kruik, stopte het antwoord erin en deed snel de dop er weer op. Dat was nodig zodat de andere wijsheden die hij verzameld had niet snel weer konden ontsnappen.

Vele jaren later kwam hij weer terug in zijn vaderland. Voor hij zijn familie zou ontmoeten, moest hij eerst zijn kruik opbergen. Ananse geloofde dat hij daar alle wijsheid van de wereld in had opgesloten en dat hij, doordat hij de kruik bezitte, de slimste was op de aarde. Hij wilde natuurlijk niet dat hem dat ontnomen werd en daarom moest hij zijn kruik verstoppen. Hij vond een mooi plaatsje in het bos. Daar zou niemand zijn kruik vinden.
Nadat een aantal dagen feest gevierd was omdat Ananse terug was gekeerd, wilde Ananse zijn kruik op een veiligere plek verstoppen. Hij ging het bos in en zocht een geschikte plek. Na een poosje dwalen en nadenken dacht hij de geschikste plek gevonden te hebben. In de bovenste takken van een hele hoge boom wilde hij de kruik ophangen.

Hij pakte zijn kruik en bond deze op zijn buik. Toen probeerde hij omhoog te klimmen. Maar de kruik was te groot en daardoor kon Ananse bijna niet met zijn voeten bij de stam van de boom. Drie dagen lang probeerde Ananse omhoog te klimmen. Telkens als hij een stukje op weg was, viel hij naar beneden. Hij was al zo vaak met zijn lichaam langs de bast van de boom geschuurd en hij was al zo vaak met zijn rug op de harde grond terecht gekomen, dat zijn vel in losse lappen om zijn lijf hing. Maar ondanks de pijn en de honger die hij had ging hij door. Hij moest de kruik bovenin de boom hangen. Hij vergat helemaal dat er best nog andere geschikte plekjes in het bos te vinden zijn.
Toen hij weer eens op zijn rug terecht kwam en probeerde om te draaien kwam er een haas langs. Ananse was inmiddels omgedraaid en probeerde weer omhoog te klimmen. 'Wat is die gekke spin toch aan het doen', vroeg de haas zich verwonderd af. De haas was in een goede bui en besloot de spin te helpen.

'Hallo Ananse, kan ik je soms ergens mee van dienst zijn?' zei hij tegen Ananse. Ananse schrok en kromp ineen. Angstvallig hield hij zijn kruik vast.
'Wat zit er toch in je kruik?'
'Dat kan ik niet zeggen!' zei Ananse. Hij was bang dat de haas alle wijsheid van hem wilde stelen.
'Nou, zo belangrijk is het niet hoor, zeg het dan maar niet. Ik heb een poosje naar je gekeken. Dat je steeds weer naar beneden valt enzo. Waarom bind je die kruik niet op je rug. Dan kun je wel bij de bast en kun je hem naar boven krijgen,' antwoorde de haas vriendelijk.
'WAT zeg je daar?' Ananse schreeuwde bijna, zo geschrokken was hij. 'Ik dacht dat ik alle wijsheid op de wereld had verzameld in mijn kruik. Maar jij bent slimmer dan ik!'
Hij maakte met boze gebaren de kruik los van zijn buik en gooide hem kapot tegen de boom.
'Nu mag de wijsheid overal naar toe stromen', zei Ananse. Hij was heel kwaad en liep met grote passen richting zijn huis.


2014 Stichting Ananse